Bursa Uludağ İlahiyat Fakültesi’nde Şubat 2016 tarihinde başlayan doktoram çok şükür geçtiğimiz Eylül ayında tamamlanmış bulunuyor. “Ken’ân Rifâî: Hayatı, Eserleri ve Tasavvuf Anlayışı”. 19. Yüzyıl Maârifçi ve sûfilerinden Ken’ân Rifâî’nin biyografisini ve tasavvufî görüşlerini ortaya koymak niyetiyle çıktığım bu doktora yolculuğu beni üç şehir ya da belde arasında mütemadiyen hareket etmeye sevketti: Boston, Bağlarbaşı, Bursa. Tam bir gezici sufi profili arzetmeme neden olan hikaye örüntüsünü burada kısaca paylaşmak isterim.
Ken’ân Rifâî hakkında geniş kapsamlı bir doktora çalışması yapma niyetimi ilk olarak 2013 yılında Harvard Üniversitesi Tarih Bölümü başkanı Prof. Dr. Cemal Kafadar hocamla paylaşmıştım. O esnada iyi bir doktora başvurusu yapabilmek amacıyla Boston’daydım ve Harvard Üniversitesi Dini Çalışmalar bölümünden master dersleri alıyordum. Sağolsun Cemal Hocam konuyla yakından ilgilendi. Ken’ân Rifâî ile ilgili olarak yapılacak bir doktora çalışmasının yalnızca tasavvuf disiplini açısından değil ancak Rifâî’nin yaşadığı 19. yüzyıla ışık tutması nedeniyle tarih ilmi bakımından da önemli bir akademik gayret olacağını söyleyerek beni teşvik etti. Harvard doktorama hazırlandığım esnada, İstanbul’dan bir çağrı geldi ve ben kısa bir süre içerisinde, Boston’daki ikametime ara vererek Türkiye'ye döndüm ve Üsküdar Üniversitesi Tasavvuf Araştırmaları Enstitüsü öğretim elemanı kadrosundaki yerimi aldım.
Yeni bir görev ve yeni bir semt: Bağlarbaşı. Bağlarbaşı esasen benim ilk evim olduğu için pek yadırgamadım. Neticede Marmara İlahiyat Fakültesi’nde geçen beş altı yıl boyunca ve sonrasında öğretmenlik yıllarımın bir kısmında Bağlarbaşı’nda ikamet etmiştim. Bilad-ı Şam’dan Boston’a kadar geniş bir coğrafyada gezindikten sonra tekrar bu semte gelmek benim için huzur verici oldu. Ancak dünyada karar ve rahat hiç yoktur kaidesince, hemen akabinde Bursa Uludağ İlahiyat Fakültesi Temel İslam Bilimleri alanında doktoraya kabul edildim. Tam iki merkez arasında yani Bursa-Bağlarbaşı arasındaki gidiş gelişlerime alışmışken, Prof. Cemal Kafadar hocam doktora tezime II. resmi danışman olarak akademik destek vermeyi kabul etti. Bu suretle İstanbul-Bursa deniz otobüsü seferlerimize, İstanbul-Boston arası TK82 sefer sayılı uçuşlarımız da eklenmiş oldu. Bursa, Bağlarbaşı, Boston arasındaki bu hareketli günler ve yorucu seyahatler süresince doktora tezimde yazılıp tamamlanmış oldu çok şükür.
İçinde bulunduğum şehirlerin kütüphanleri, arşivleri, koleksiyonlarına ne ölçüde müteşekkir isem beni oradan oraya nakleden vasıtalara, kişilere ve kurumlara da o ölçüde minnettarım. Doktora tezimin büyük bir kısmı bahsettiğim bu hareketlilik nedeniyle çeşitli araç terminalleri, bunlara ait bekleme salonları ile farklı vesaitlerin arz u semaya nazır pencere kenarlarında yazılmıştır. Bütün yeryüzünü tahir kılarak orayı mümin kulu için mescide çeviren yüce Allah, Eylül kulu için de bütün genişliği ile arz u semavatı bir nevi medreseye dönüştürdü. Bu olağanüstü imkan için sonsuz şükranlarımı sunarım.
Kıtalarası yolculuklar, gezdiğimiz gördüğümüz yerler ve düşünce ikliminin çeşitli duraklarından derlediğimiz birçok haber var. Onları da burdan yavaş yavaş anlatırız inşallah. Doktoramız hepimize hayırlı uğurlu olsun, insanlığın faydasına olsun vesselam.
Eylülcan